Zasady pisowni wyrazów z "rz" i "ż"
Piszemy "rz", gdy:
1. W wyrazach pokrewnych lub innych formach wyrazu wymienia się na "r", np.
morze - morski
wzorzec - wzór
tworzyć - twórca
parze - para
dworzec - dworca
lekarz - lekarstwo
piekarz - piekarnia
kolarz - kolarstwo
kucharz - kucharka
(Pamiętajcie też, że w rzeczownikach rodzaju męskiego nazywających zawody występuje zakończenie - arz)
2. Po spółgłoskach: p,b,t,d,k,g,w,j,ch ( pomaga je zapamiętać zdanie: Prosiła babka tatka daj kawałek gnatka, wołała jeszcze chrzanu), np. przód, brzoza, trzeba, drzazga, krzak, grządka, wrzeciono, ujrzeć, chrzest.
Uwaga na wyjątki: pszczoła, pszenica, Pszczyna, wszystko, kształt, gżegżółka, kszyk (ptak), bukszpan
3. W wyrazach niewymiennych, np. rzadki, rządzić, urzędnik, jarzyny, porzeczki, rzodkiewka, rzeżucha, wierzba, warzywo, zmierzch, zdarzenie, orzechy, towarzysz.
Piszemy "ż", gdy:
1. W wyrazach pokrewnych lub innych formach wyrazu wymienia się na "g","dz", "z", "ź", "s", "h", np.
wstążka - wstęga
książka - księga
mosiężny - mosiądz
pieniężny - pieniądze
każę - kazać
mrożę - mrozić
bliżej - blisko
niżej - nisko
drużyna - druh
2. Po literach r,l,ł, np. małże, małżeństwo, rżeć, rżysko, lżej
3. W wyrazach niewymiennych, np. różdżka, różnica, wróżka, zboże, żółty, żyletka, jeż, wieża, żakiet, żuraw, reżyser, żongler, łyżwy, czyżyk, żal, ażurowy.