Pisownia partykuły „nie” z różnymi częściami mowy:
„Nie” piszemy łącznie:
- z rzeczownikami, np. nieprzyjaciel, niepisanie, niedotrzymanie, niepokój
Uwaga! Gdy „nie” jest wyraźnym przeciwstawieniem, piszemy je osobno, np. To nie przyjaciel, lecz wróg!
- z przymiotnikami w stopniu równym, np. nieładny, nieciekawy, niemała, nieprzyjemny
Uwaga! Gdy „nie” jest wyraźnym przeciwstawieniem, piszemy je osobno, np. Ten obraz jest nie brzydki, ale ładny.
- z przysłówkami w stopniu równym, np. nietrudno, niebezpiecznie, nieprzyjemnie, niesłodko, nieładnie
- z imiesłowami przymiotnikowymi, np. niebędący, nietańczący, nieżyjący, nieoceniony, nienamalowany ( zasada wprowadzona „dopiero” w 1997 roku)
„Nie” piszemy oddzielnie:
- z czasownikami, nie chcieć, nie pisz, nie rozmawiać, nie idź, nie zapomnijmy
Uwaga na wyjątki: niepokoić, niewolić, niedomagać, niedowidzieć oraz nienawidzić
- z przymiotnikiami w stopniu wyższym i najwyższym, np. nie gorszy, nie najgorszy, nie staranniejszy, nie najstaranniejszy, nie mniejsza, nie najmniejsza
- z przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym, np. nie szybciej, nie najszybciej
- z przysłówkami nieutworzonymi od przymiotników, np. np. nie bardzo, nie całkiem, nie tylko, nie dziś, nie jutro
- z liczebnikami: nie pierwszy, nie trzeciego, nie szósty, nie jeden, ale dwóch ( niejeden, w znaczeniu „wielu” piszemy łącznie)
- z zaimkami: nie my, nie każdy, nie swój, nie nasze, nie ty ( wyjątki: nieco, niejaki, niektórzy);
- z imiesłowami przysłówkowymi, nie pisząc, nie czytając, nie pamiętając, nie napisawszy, nie przeczytawszy, nie zrobiwszy